سفرنامه سوریه ( بخش سوم)

دیدنهای دمشق:
مسجد اموی:
بر خلاف همگان که دژشهر(سیتادل)دمشق رو دیدنی ترین اثر این شهر میدانند من مسجد اموی را انتخاب میکنم،چرا؟الان توضیح میدم،مطالبی که راجع به مسجد اموی میگم دانسته های شخصی است یا از صحبت با لیدرهای اطراف مسجد جمع آوری کردم.
فکر کنم هرکسی به تاریخ علاقه مند باشه بارها اسم مسجد اموی را شنیده باشه،چون این مسجد بسیار بیشتر از محل عبادت،بلکه مکانی سیاسی وژئوپولتیک در شهر دمشق بوده است.
تاریخچه مسجد به نزدیک 4500 سال پیش برمیگردد و یکی از قدیمیترین محلهای پرستش خدایان بر روی کره زمین است که تقریبا بین همه ادیان غربی دنیای قدیم مقدس است.
ابتدا مکان مسجد بتکده بوده،بعد از ظهور زرتشت در ایران تبدیل به آتشکده میشود که جزو محلهای قدیمی پرستش آذر میباشد،پس از آتشکده در زمان مسیحیان تبدیل به کلیسا میشود و طرفداران یوحنا از حواریون عیسی آنجا را به پرستشگاه یوحنا تبدیل میکنند و نام کلیسا یوحنا مقدس(سنت یوحنا) بر آن مینهند.
پس از ظهور اسلام و قدرت گرفتن آن در شام،مسجدی کنار کلیسا ساخته میشود که مسلمان در کنار مسیحیان به عبادت میپرداختند،تداخل مراسم مسیحیان با مراسم مسلمین برای هر دو طرف دردسرهایی را درست میکرد که با هم مدارا میکردند،ولی در زمان ولید قدرت مسلمین بالا گرفت و ولید امر کرد تا کلیسا را خراب کنند و همه زمینهای اطراف را هم بگیرند تا بزرگترین مسجد آن زمان شام را بسازد،جمله ای معروف از ولید که " ای مردم شام،مسجدی خواهم ساخت که مایه عجب و تحسین همگان شود" تقریبا به وقوع پیوست،و ولید با کمک گرفتن از طراحان و معماران رومی و 12000 کارگر مسجدی بسیار بزرگ و زیبا به مساحت تقریبی 15000 متر مربع ساخت.
تنها دینی که در این مسجد تا به حال نقشی نداشت یهود بود،به هنگام ساخت مسجد صندوقی پیدا کردند که روی آن نوشته شده بود این سر یحیی پسر زکریا است،یحیی تعمید دهنده (John the Baptist) که یکی از پیامبران بنی اسرائیل بود بنا به فرمان شاه هم عصر خود که با ازدواج شاه با دخترش مخالف بود گردن زده شده بود،و گقته میشد که سرش در شام خاک شده است،که ولید آن را پیدا کرد،یهودیان از ولید خواستند که سر را به آنها تحویل دهد،ولی ولید با توجه به اینکه اسلام هم یحیی را پیغمبر میدانست آن را مقدس شمرد،و مقامی در مسجد برای سر یحیی ساخت که با این کار مسجد امویان برای یهودیان نیز جنبه عبادت پیدا کرد.
نکات جالب مسجد اموی:
1-نکته جالب درباره معماری مسجد این است که بر سر یک تپه و به شکل یک عقاب آماده پرواز ساخته شده است،که نکته جالبیست،چون عقاب سمبل لژیون روم است،و شام یا مسلمانان یا امویون کلا ارتباطی با عقاب نداشتند،از آنجا که معمار مسجد رومی بوده است،احتمالا با شیطنت و از سر دلخوری تخریب کلیسا مسجدی با سمبل روم ساخته است که ظاهرا ولید متوجه نشده یا توجهی نکرده (تقریبا هیچکس نمیدونه ولید از طرح عقاب خبر داشته یا نه )،سمبل فعلی سوریه که عقاب آماده پرواز است کاملا مطابق با طرح مسجد اموی است.
استنباط در مورد طرح عقاب کاملا شخصی است و سندیتی تاریخی ندارد و هیچ جا به آن اشاره نشده است.
2-یکی از گلدسته ها که به بیت المال معروف است به این دلیل به این نام معروف شده است که زمان ولید بیت المال مسلمین در آنجا نگهداری میشد.
3-نامگذاری گلدسته عروس که سمت حرم حضرت رقیه است،بر خلاف تصور مسلمانان هیچ ارتباطی با حرم ندارد،و به این دلیل به آن گلدسته عروس میگویند که زمان ولید هر زمان جشن یا عروسی در شهر بود بر سر آن گلدسته پارچه رنگی به نشانه جشن و شادمانی میبستند.
4-ارتفاع گنبد اصلی یا سر عقاب در حال حاضر از زمین بین 39 تا 40 متر است.
5-مسجد دارای 4 محراب برای هر یک از فرقه های سنی است که هر کدام جدا جدا در محراب خود به امام خویش در وقت نماز اقتدا میکردند.
6-امام محمد غزالی درسهای خودرا در این مسجد برگزار میکرد،و پایه ریزی جدل دینی در این مکان توسط وی ریخته شد.
7-اسیران جنگ بین حسین بن علی و یزیدبن معاویه در دشت کربلا به هنگام ورود به دمشق به این مسجد آورده شدند و سکویی در مسجد برای جا دادن ایشان ساخته شد،که کماکان موجود است.
8-در قسمت مناره شرقی مسجد که محل سابق محراب کلیسا بود دری وجود دارد که مسیحیان عقیده دارند عیسی پسر خدا،از این مکان مجددا نزول میکند،کنار آن مناره ، قطعه سنگى که حضرت موسى در کوه طور با عصاى خود بر آن زد و دوازده چشمه جارى شده وجود دارد
9-این مسجد اولین مسجدی بود که دارای "باب الملک" یا در پادشاهان بود،دری که شاه از آن وارد و خارج میشد که بعدا در مساجد جامع تبدیل به عرف شد.
10-بسیارى از مورخان دمشق گفته اند که قبر هود در اینجا است . این مکان در سمت چپ مقام راءس یحیى یعنى در مقابل ستون چهارم در دیوار قبله از سمت شرق شبستان قرار دارد و بر سنگ دیوار، قبله به خطى زیبا در زمینه سبز نوشته شده است هذا مقام هود النبى علیه السلام در این مکان کتیبه اى در دوران ولید یافت شد که وقتى ترجمه کردند پند و اندرز هایى از حضرت هود بوده است
11-به موازات مقام هود تابلویی سبز رنگ وجوددارد که آنجا را مکان نماز گذاری حضرت خضر میدانند.
12-قبر صلاح الدین ایوبی،سردار کرد جنگهای صلیبی در مجاورت مسجد اموی است.

سفرنامه سوریه ( بخش دوم)

شهر دمشق:
از نظر تورییستها دمشق به دو بخش دمشق قدیم و شهر دمشق تقسیم میشود،که دمشق قدیم همان ساختار باستانی و قدیمی،و شهر دمشق همین شهر فعلی دمشق است.
من یک ساختار دیگربر اساس معماری برای دمشق تعریف میکنم :
شهر باستانی دمشق که همان شهر پشت دیوارهای قلعه دمشق و ساختار باستانی و قدیم شهر است.
منطقه ارمنی نشین دمشق (باب تومار) که دارای معماری از زمان شهر باستانی دمشق است ولی نه با معماری شرقی،بلکه با معماری منسوب از رومیان،معماری و طراحی کاملا غربی سنتی
شهر دمشق بافت کهنه که ساختمانها و خیابانهایی قدیمی تقریبا از 50 سال قبل در آن وجود دارد،کوچه ها و خیابانهایی باریک،ساختمانهایی یک یا دو طبقه با معماری سنتی،تقریبا مرکز این قسمت از دمشق میدان مرجه است که بنوعی میتوان آن را به میدان توپخانه تهران تشبیه کرد.
شهر دمشق مدرن که سازه هایی نو و بلند مرتبه،بلوارهای پهن،و امکانات شهری مدرن که تقریبا بطور مشخص از پلی معروف به نام پل رئیسی (جسر اسد) از دمشق کهنه جدا شده است،شاخصترین ساختمان دمشق در این قسمت هتل چهار فصل است که توسط کانادایها ساخته شده است و واقعا ساختمانی عظیم و مدرن است.
حاشیه نشینی دمشق،که بر خلاف حاشیه نشینی تهران،منطقه ای فقیر نشین نیست،و در محدوده کوههای اطراف دمشق ویلا سازی شده است که با بزرگراه به شهر دمشق متصل است.
هوای دمشق از هوای مدیترانه نشات میگیرد و با رطوبتی نسبی همراه است،نکته جالب شهروجود تعداد بسیار زیاد کبوتر و پرستو در آسمان این شهر است،مخصوصا دسته های پرستو به هنگام غروب که حشرات را شکار میکنند بسیار دیدنی است.بر خلاف ایران،حیوانات شهری به هیچ وجه از مردم نمیترسند،کبوتر ها و گربه ها راحت بین مردم تردد میکنند و از دست آدمها در قهوه خانه های روباز یا پارکها غذا میگیرند،اگر بچه ای با سنگ دنبال گربه افتاده شک نکنید که ایرانیست،صدای مادرش را خواهید شنید که فریاد میزنه " اون سنگ کثیفه،دست نزن" ، نه اینکه گربه بیچاره رو ول کن (;
از قسمت بعد که دیدنیهای دمشقه سعی میکنم خودمونیتر بنویسم.



ضلع غربی ارگ دمشق،حافظ اسد و بشار اسد در هر نمایی در شهر قابل مشاهده هستند

سفرنامه سوریه ( بخش اول )

کشور سوریه جزو قدیمیترین تمدنهای بشری است.
شهر دمشق اولین پایتخت دنیا،و قدیمیترین شهریست که کماکان انسان در آن زندگی میکند.
واقعا شهر دمشق یک موزه زنده است،نکته جالب اینکه اکثر بناهای قدیمی و باستانی کماکان مورد استفاده قرار میگیرد و کاربری آن به موزه یا مکانی باستانی تغییر پیدا نکرده است.
مثلا در منطقه حمیدیه حمامی هست که از عهد سلجوقیان به عنوان حمام عمومی استفاده میشده و هنوز هم حمام است،فقط لوله کشی و نحوه آبرسانی آن تغییر پیدا کرده است.
این نکته را گفتم تا خواننده تصور نکند که قید زمان و مکان را در بیان آنچه که دیده ام در نظر نگرفته ام،دمشق 7000 سال است که زنده است.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
مردم و فرهنگ:
اولین چیزی که در بازدید از یک منطقه برای هر انسانی قابل توجه و جالب است برخورد مردم آن مکان با شماست،سوریه ترکیبی از اقلیتهای مختلف مذهبی و نژادی است،به دلیل شاهراه بودن از قدیم تا به امروز و تهاجم و اسیر گیریهای مداوم در طول تاریخ،ترکیب نژادی بسیار جالبی دارد،کردها،ارامنه(منظور ارمنستانیهای مهاجر است،نه پیروان این مذهب)،سوریها،اعراب اصلیترین نژادهای این کشور هستند،بر خلاف تصور همگان سوریها عرب نیستند و از نژاد سامی رگه دارند و ترجیح میدهند خودرا هامی ( حامی ) بنامند تا سامی،زبان البته عربیست،و رگه هایی از وجود فرهنگ غربی به دلیل سلطه فرانسویان و گرایشات کمونیستی در زندگی مردم وجود دارد.
جالبترین چیزی که در سوریه همه با آن برخورد میکنند خصلتی است که کمتر در خاورمیانه و خاصه اعراب وجود دارد،"لبخند"،سوریها بر اساس تجربه به اینجا رسیده اند که در برخورد با یک غریبه بهترین روش اعتمادسازی لبخند است،همواره با دیدن یک خارجی نگران با لبخند و خوشامدگویی بسیار دوستانه سوال میکنند که چه کمکی میتوانند بکنند،دمشق پر از توریست است،ایتالیا،اسپانیا،چین،ژاپن،آلمان،آمریکا،مالزی،کشورهایی هستند که تقریبا هقتگی تورهای گردشگری به سوریه دارند،قسمت زیادی از درآمد سوریه هم از همین راه است،سوریها خوب یاد گرفته اند چگونه این فرصت را روز به روز بهتر کنند.
یکی از جالبترین نکات نحوه برخورد با توریستهای غربی و شرقی است،بر خلاف کشورهایی مثل ایران که با دیدن توریست غربی دست و پای خود را گم میکنند و سعی در ظاهر سازی و تحویل گرفتن توریست غربی دارند،مردم سوریه در برخورد با مردمی از ملیتهای مختلف ،اولویت را به کشورهای همسایه،ایرانیها،جنوب شرقیها و سپس غربیها میدهند،برخورد یک سوری با شما به عنوان یک ایرانی بسیار دوستانه تر از برخورد آنها با یک آلمانی است،و علنا اعلام میکنند که شما مهمان،و غربیها توریست هستند.مخصوصا برخورد کردها با ایرانیها بسیار گرم و صمیمی است،و خود را برادر ایرانیها مینامند.
اما در مورد مردم و اقتصاد،سوریها تقریبا چیزی به نام اقتصاد و صنعت ندارند،ساختار کمونیستی که وارد کننده همه چیز است،بزرگترین شریک تجاری هم ایران،پراید و سمند و پژو ایرانی در سوریه تقریبا به اندازه ایران است،همه ماشین آلات راهسازی و ساختمانی،دستگاههای برقی و لوازم زندگی ایرانیست،البته مونتاژ سوریه.
بزرگترین پروژه های عمرانی یا صنعتی سوریه که توسط قویترین شرکتهای سوری اجرا میشوند چیزی در حد و اندازه ساخت ساختمانهایی تجاری شبیه به میلاد نور و گلستان،و کارخانه هایی در حد مینو و مهرام است.
مقایسه صنعت سوریه با ایران شبیه مقایسه صنعت ایران با آلمان یا فرانسه است.
مردم و جوانان سوری بسیار مرتب و شیک پوشند،از مارکهای غربی و مد لباس زیاد خبری نیست،بیشتر سبک غربی لباس میپوشند تا مد غربی،اکثر آقایون در طول روز با کت شلوار و کراوات هستند،و با اینکه محدویت آنچنانی در نحوه پوشش وجود ندارد،بر اساس قانونی نا نوشته اکثر پوششها مخصوصا برای خانمها بیشتر اسلامی گونه است،حتی بین ارامنه سوریه.کلا پوششهای بین خانمها اکثرا اسلامی پوشیده بدون مانتو است،روسری+تی شرت گشاد آستین بلند+شلوار جین.
پایان قسمت اول